Πέμπτη 13 Μαρτίου 2014

Χαλβάς Σιμιγδαλένιος σπιτικός κι αρωματικός

Χαλβάς Σιμιγδαλένιος σπιτικός κι αρωματικός


Οι ευεργετικές ιδιότητες του χαλβά: Ο χαλβάς είναι δημοφιλές γλύκισμα το οποίο συναντάται σε διάφορες παραλλαγές σε όλες τις χώρες των Βαλκανίων, της Μεσογείου και αρκετές της Μέσης Ανατολής (μέχρι και την Ινδία και το Πακιστάν). Πρώτες ύλες για το χαλβά είναι συνήθως κάποια λιπαρή ουσία (βούτυρο, ελαιόλαδο, ηλιέλαιο, ταχίνι), άμυλο (νισεστές, σιμιγδάλι, ταχίνι, ενώ σε μερικές χώρες χρησιμοποιούν και υλικά όπως καρότο, ρεβίθι ή παπάγια) και γλυκαντικές ουσίες (ζάχαρη, μέλι, πετιμέζι, γλυκόζη, χαρουπόμελο).
Μέσα στο χαλβά ή σαν διακόσμηση προστίθενται συνήθως διάφοροι ξηροί καρποί (κυρίως αμύγδαλα, κουουνάρια, μαύρες σταφίδες) και αρωματίζεται με μπαχαρικά (βανίλια, γαρύφαλλα, κανέλα, κάρδαμο, κρόκος), μέλι, κακάο ή σοκολάτα, ξύσμα ξινών φρούτων ή/και κομματάκια από αυτά, χυμούς φρούτων ή άλλα φυσικά αρωματικά παρασκευάσματα (ροδόνερο, αφεψήματα λουλουδιών). Η ονομασία του φαίνεται να προέρχεται από την αραβική ρίζα حلوى ή hulw (χαλβά) που σημαίνει γλυκό. Η προφορά της λέξης στις χώρες αυτές είναι περίπου ίδια, ωστόσο οι παραλλαγές ξεχωρίζονται από την όψη και την υφή. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς μπήκε στην Ελλάδα πιθανολογείται ότι πέρασε στην ελληνική κουζίνα προς το τέλος του 12ου αιώνα.
 Τα σύγχρονα διατροφικά αδιέξοδα που δημιούργησε η τεχνολογία τροφίμων με την κατάχρηση συντηρητικών και χημικών υποκατάστατων, έστρεψαν και πάλι το ενδιαφέρον στις διατροφικές συνήθειες των περασμένων δεκαετιών και σε μία σειρά προϊόντων που αποτελούσαν τη βάση της διατροφής από αρχαιοτάτων χρόνων, ώστε άρχισαν να συζητιούνται το πετιμέζι, το ταχίνι και το σουσαμόλαδο. Ταιριάζει ο χαλβάς με τη νηστεία και θεωρείται παραδοσιακός όσο και απαραίτητος κατά τη Σαρακοστή, ενώ ταυτόχρονα είναι ιδιαίτερα θρεπτικός, γευστικός και ωφέλιμος για τον οργανισμό.
 Στη χώρα μας υπάρχει σε τρεις τύπους: Ο σουσαμένιος ο σιμιγδαλένιος και ο χαλβάς Φαρσάλων. Ο πρώτος είναι περισσότερο γνωστός σαν «χαλβάς του μπακάλη» παρασκευάζεται κατά 60% από το ταχίνι, που φτιάχνεται από πολτοποιημένο σουσάμι και έχει την τιμητική του κατά τη διάρκεια της νηστείας, κυρίως για όσους νηστεύουν και το λάδι.
Μελέτες έχουν αποδείξει τα σημαντικά πλεονεκτήματα του χαλβά στην ανθρώπινη υγεία, όπως την αντιγηραντική και αντιυπερτασική του δράση, καθώς και τη συμβολή του στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και στην πρόληψη του καταρράκτη. Μπορούμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε διάφορους γευστικούς συνδυασμούς, όπως χαλβά με γεύση βανίλια, κακάο ή ανάμεικτο, με αμύγδαλα, με μέλι, με επικάλυψη σοκολάτας, με φουντούκια ή σταφίδες κ.ά.
Μπορούμε επίσης να εντάξουμε στην καθημερινή διατροφή μας θρεπτικά σνακ με χαλβά, όπως γιαούρτι με χαλβά και φρούτα, μήλο γεμιστό με χαλβά, σάντουιτς με χαλβά ολικής αλέσεως και μπανάνα ή αραβική πίτα με χαλβά και ξηρούς καρπούς.  O συνδυασμός του χαλβά με φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα ή με ψωμί ολικής άλεσης συνιστά, στο πλαίσιο μιας ισορροπημένα διατροφής, την ιδανική λύση για φυσική ενδυνάμωση και ενίσχυση του οργανισμού το πρωί στο γραφείο ή στο σπίτι, το απόγευμα πριν από το γυμναστήριο ή ακόμα και πριν από τον ύπνο.
Χαλβάς Φαρσάλων (σαπουνέ): [4] Ο χαλβάς σαπουνέ είναι ο πιο μαλακός από τα είδη χαλβά με αρκετά λιπαρή γεύση. Παρασκευάζεται κυρίως από νισεστέ (συνήθως από ρύζι ή από καλαμπόκι – «κορν φλάουρ»), βούτυρο, νερό και ζάχαρη. Εναλλακτικά, κυρίως σε περιόδους νηστείας, χρησιμοποιείται ηλιέλαιο αντί για βούτυρο. Αν και στην κλασική συνταγή οι αναλογίες των υλικών είναι ίδιες με του σιμιγδαλένιου («ένα, δύο, τρία, τέσσερα»), ο τρόπος παρασκευής του είναι λίγο διαφορετικός.
Η διαδικασία ξεκινά με την παρασκευή καραμέλας, η οποία δίνει αργότερα χρώμα στο χαλβά, με κουταλιές από τη ζάχαρη. Ο νισεστές δεν καβουρδίζεται, αλλά διαλύεται στο νερό για να προστεθεί στην καραμέλα, ακολουθεί η ζάχαρη και ύστερα προστίθεται το βούτυρο. Το γλυκό σιγοβράζει μέχρι να πήξει αφήνοντας αυλάκια στον πάτο του σκεύους, οπότε τοποθετείται ανάποδα σε ταψί (ταβά) − με την κρούστα προς τα επάνω. Θεωρείται επιτυχημένος όταν έχει δημιουργήσει καλή κρούστα.
Αποτελεί παραδοσιακό γλυκό των Φαρσάλων, από όπου ονομάζεται φαρσαλινός, και συνήθως επίσης πωλείται μέσα σε ταβάδες στα πανηγύρια (παζάρι) της Θεσσαλίας, εκ των οποίων ονομάζεται και πανηγυριώτικος ή παζαριώτικος. Είναι γνωστοί αρκετοί Τούρκοι χαλβατζήδες της περιοχής, που έζησαν τον 19ο αιώνα, όπως οι Χαλίλ, Ισά, Σιάχης, Νουρά και Νουρής. Ο δήμος Φαρσάλων, σε συνεργασία με την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λάρισας και τους χαλβαδοποιούς, ξεκίνησε στις 14 Οκτωβρίου 2005 να διοργανώνει ετήσια «Γιορτή του Χαλβά Φαρσάλων». Στα Φάρσαλα παρασκευάζονταν και άλλες παραλλαγές («πίριντς», «κοματ», «σουσάμ», «ασουτέ») αλλά τελικά επικράτησε ο «σαπουνέ». Η παραλλαγή «κοματ» εξακολουθεί να πωλείται σε καταστήματα της Μακεδονίας (αν και δεν είναι εξακριβωμένο ότι είναι ακριβώς η ίδια).
Σιμιγδαλένιος σπιτικός χαλβάς: Παραδοσιακός σπιτικός χαλβάς ο οποίος παρασκευάζεται με βασικά υλικά το σιμιγδάλι, το βούτυρο (ή λάδι) και σιρόπι από ζάχαρη (ή πετιμέζι) και νερό. Είναι ο πιο γρήγορος και εύκολος στην κατασκευή. Η πιο γνωστή μέθοδος ονομάζεται και «ένα, δύο, τρία, τέσσερα» (1, 2, 3, 4) από τις ανολογίες των συστατικών (κατά όγκο) σύμφωνα με τη σειρά που χρησιμοποιούνται, δηλαδή: 1 μέρος βούτυρο (ή λάδι) – 2 μέρη σιμιγδάλι – 3 μέρη ζάχαρη (ή πετιμέζι) και – 4 μέρη νερό
Αρχικά καβουρντίζεται σε καυτό βούτυρο το σιμιγδάλι και εν συνεχεία στο μίγμα προστίθεται σιρόπι από ζάχαρη και νερό, το οποίο βράζει μέχρι να απορροφηθεί. Αρωματίζεται με κανέλα, γαρύφαλλα και ξύσμα πορτοκαλιού. Μόλις η υγρασία απορροφηθεί εντελώς, ο χαλβάς είναι έτοιμος και προστίθενται σταφίδες. Το γλυκό σερβίρεται είτε ζεστό μόλις πήξει το μίγμα σε μπολάκια με κουτάλι είτε, συνηθέστερα, πιέζεται σε κυκλική φόρμα με σχέδια για ζελέ και, αφού γυριστεί με αυτή ανάποδα σε πιατέλα, σερβίρεται σε κομμάτια. Παρόμοιος χαλβάς φτιάχνεται στην περιοχή Παντζάμπ, ενώ χρησιμοποιείται καθαρό βούτυρο – το ινδικό «γκι» (αγγλ. ghee), όπως και στον ινδικό «σούτζι χαλβά» (σιμιγδαλένιος χαλβάς).
Στην Ινδία, αν και ο σιμιγδαλένιος χαλβάς θεωρείται γλύκισμα των βόρειων περιοχών, τρώγεται αρκετά και προς το Νότο. Αρωματίζεται συνήθως με κάρδαμο, κρόκο και ροδόνερο. Διακοσμείται με αμύγδαλα, κάσιους, σταφίδες και κομμάτια φρούτων και σερβίρεται ζεστός. Στη Νότια Ινδία ξεχωρίζει η παραλλαγή χαλβά («αλβάα» στη γλώσσα Ταμίλ) της πόλης Τιρουνελβέλι, όπως και το δημοφιλές γλύκισμα από σιμιγδάλι γνωστό με το όνομα kesari ή kesari-bath στην επαρχία Καρνατάκα.
 Στην Ινδία και το Πακιστάν, το σιμιγδάλι ενίοτε αντικαθιστάται εξ ολοκλήρου από καρότα (αγγλ. gajar halwa), φύτρα πράσινου φασολιού («μουγκ νταλ χαλβά», αγγλ. moong dal halwa) ή νεροκολοκύθα («ντούντι χαλβά», αγγλ. doodi halwa). Μαζί με γάλα και καθαρό βούτυρο αποτέλεσμα είναι ένας υγρός, αλλά τριφτός σε υφή, χαλβάς.
Κετίν χαλβάς: [εικ.3] Ο κετέν χαλβάς (ή κετέν χελβά, τουρκ. keten helva, pişmaniye, σερβ. cèten halva, γερμ. Zuckerwatte) έχει ανοιχτό, συνήθως άσπρο χρώμα και νηματοειδή υφή σαν βαμβάκι, παρόμοια με το «μαλλί της γριάς». Παρά τις ομοιότητες στην όψη και την υφή, τόσο τα συστατικά όσο και η μέθοδος με την οποία φτιάχνονται διαφέρουν. Το γλυκό της τουρκικής κουζίνας (παλαιότερα αποκλειστικά χειμωνιάτικο) παρασκευάζεται από μια κολλώδη μάζα κυρίως από αλεύρι και ζάχαρη. Από αυτή, καθώς κυλλιέται συνεχώς σε ζάχαρη άχνη, διαχωρίζονται με τράβηγμα οι «ίνες» του κετέν χαλβά. Ορισμένες φορές στολίζεται με τριμμένο φυστίκι Αιγίνης.
Είναι δημοφιλές γλύκισμα κυρίως στη βορειοδυτική Τουρκία (Αδριανούπολη, Κωνσταντινούπολη), είναι όμως γνωστό και σε περιοχές όπου παρασκευαζόταν την περίοδο της Οθωμανική Αυτοκρατορίας (Γιάμπολ Βουλγαρίας, Σερβία, Κροατία), αν και η παράδοση της προετοιμασίας στο σπίτι τείνει με γοργό ρυθμό να εκλείψει. Στις σύγχρονες βιοτεχνίες ζαχαροπλαστικής η διαδικασία υποστηρίζεται πλέον μερικώς από μηχανικά μέσα.
Λόγω της μαλακής υφής του γλυκίσματος, ως χαλβάς χαρακτηρίζεται ο άνθρωπος που δεν παίρνει πρωτοβουλίες και ακολουθεί τις υποδείξεις των άλλων συνεχώς. Συμβολική χρήση πρωτογενών υλικών της γης, όπως σιτάρι, το κρασί, το λάδι και οι καρποί γίνεται γενικότερα και σε τελετουργικές προσφορές, στις καίριες στιγμές της καλλιέργειας της γης, από τη σπορά ως το μάζεμα των καρπών, αλλά και στα διαβατήρια έθιμα του κύκλου της ζωής: γέννηση – γάμος – θάνατος.
Στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία τα πολυσπόρια στα καρναβαλικά δρώμενα, οι νηστίσιμες στριφτές πίτες με γέμιση τρυφερών φύλλων και χορταρικών που μόλις έχουν βγει, οι χαλβάδες, οι λαλαγγίτες με σουσάμι και μέλι χαρακτηρίζουν όλο το λιτοδίαιτο των αγροτών μετά την κρεατοφαγία της 1ης εβδομάδας του Τριωδίου.
 Στην Ελλάδα αναβιώνει ως σήμερα το έθιμο του «χάσκα», παιχνίδι στο οποίο ο πατέρας ή η μητέρα δένει ένα κομμάτι χαλβά με νήμα που στερεώνει στην άκρη ενός ξύλου με μήκος ένα μέτρο περίπου (συνήθως τον πλάστη της πίτας) ή παλαιότερα στο ταβάνι. Μόλις τελειώσει το τραπέζι της Τυρινής, όλοι οι παρακαθήμενοι περιμένουν τη σειρά τους στο τραπέζι με τα χέρια πισθάγκωνα, για να μην μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν, και το στόμα ανοικτό. Ο πατέρας ή η μητέρα παίρνει το ξύλο με το χαλβά και το περιφέρει μπροστά στο στόμα όλων ως εκκρεμές από τον μικρότερο στο μεγαλύτερο και αρχίζει να κατευθύνει το κομμάτι στο ανοιχτό στόμα αυτού που περιμένει να το χάψει. Όποιος το πιάσει είναι ο νικητής.
 Στις Ισλαμικές χώρες ο χαλβάς έχει καθιερωθεί ως κυρίως γλυκό στο Ραμαζάνι, ιδιαίτερα κατά την τριήμερη γιορτή με την οποία τελειώνει (αραβ. «Ιντ αλ-φιτρ»: εορτή τέλους νηστείας). Στο Αφγανιστάν τη νύχτα πριν την εορτατική μέρα οι οικογένειες κάθε γειτονιάς μαζεύονται στο σπίτι ενός σεβάσμιου προσώπου για να φτιάξουν χαλβά τον οποίο μοιράζονται τα μέλη τους και, αν περισσέψει μετά τη γιορτή, για να πάρουν στο σπίτι.
Στην Ελλάδα προτιμούμε χαλβάδες σκληρούς που σπάνε σε κομμάτια και έχουν μέσα άφθονα αμύγδαλα ή στραγάλια – τους γνωρίζουμε και σαν χαλβαδόπιτες ή σαν χαλβά «κομμάτ» – αλλά κυρίως χαλβάδες με ταχίνι όπως ο γνωστός μας χαλβάς του εμπορίου χωρίς τον οποίο δεν νοείται σαρακοστή. Την διάδοση του τελευταίου, την οφείλουμε στους πρόσφυγες που ήρθαν από τη Μ.Ασία μετά την καταστροφή και έφεραν μαζί τους και τις τέχνες τους.
Χαλβάς Σιμιγδαλένιος σπιτικός κι αρωματικός
    1 φλ. τσαγιού ελαιόλαδο
    1 φλ. τσαγιού σιμιγδάλι ψιλό
    1 φλ. τσαγιού σιμιγδάλι χοντρό
    2 φλ. τσαγιού ζάχαρη μαύρη
½ φλ. πετιμέζι
    4 φλ. τσαγιού νερό
    ½ φλ. τσαγιού σταφίδα κορινθιακή (μαύρη)
    ½ φλ. τσαγιού αμύγδαλο καβουρντισμένο (χωρίς την φλούδα του)
    ½ φλ. τσαγιού κουκουνάρια καβουρντισμένα
    1 φλούδα λεμονιού
1 φλούδα πορτοκαλιού
    1 κ.σ. κανέλα Κεϋλάνης
    1 ξυλάκι κανέλας Κεϋλάνης
    Λίγα γαρίφαλα.
Σε κατσαρόλα βράζουμε το νερό με τη ζάχαρη, το ξύλο κανέλας, τις φλούδες λεμονιού και πορτοκαλιού, μέχρι να διαλυθεί η ζάχαρη.
Σε βαθιά κατσαρόλα ζεσταίνουμε σε μέτρια φωτιά το ελαιόλαδο και καβουρντίζουμε το σιμιγδάλι, ανακατεύοντας με ξύλινη κουτάλα, μέχρι να ροδίσει καλά και να σκουρύνει, για 6 περίπου λεπτά.  Τότε προσθέτουμε την κανέλα (σκόνη), τα κουκουνάρια και το αμύγδαλο. Βγάζουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά. Με κουτάλα και με πολύ προσοχή ρίχνουμε λίγο λίγο το ζεστό σιρόπι στο καβουρντισμένο σιμιγδάλι. Προσοχή, γιατί πετάγεται το μείγμα και καίει πολύ. Ρίχνουμε στον χαλβά, τις σταφίδες και ανακατεύουμε μέχρι να ξεκολλάει από την κατσαρόλα.
Τον σκεπάζουμε με μια καθαρή πετσέτα και τον αφήνουμε να κρυώσει 10 περίπου λεπτά, τον αδειάζουμε σε φόρμα και αφήνουμε να κρυώσει καλά.
Τον σερβίρουμε αφού τον πασπαλίσουμε με κανέλα, ζάχαρη χοντρή ή σουσάμι και τον συνοδεύουμε με παγωτό, γλυκό κουταλιού ή παγωτό. Επίσης μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε σε κρέπα ή βάφλα.
Σουσάμι… άνοιξε
> Για τη καρδία και το μυαλό: Το σουσάμι είναι ένα τρόφιμο φυτικής προέλευσης, άκρως τονωτικό για τον οργανισμό, αφού περιέχει βιταμίνες του συμπλέγματος Β που ωψελούν το νευρικό σύστημα, φώσφορο που ενισχύει τη μνήμη και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, που συμβάλλουν στην καλύτερη λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων.
> Ωφέλιμο για τα οστά: χάρη στην περιεκτικότητά του σε σίδηρο (καταπολεμά την αναιμία), ασβέστιο και άλλα πολύτιμα μέταλλα και ιχνοστοιχεία, προσφέρει ακριβώς εκείνα τα «συστατικά» που εξυπηρετούν τη σωστή μεταβολική λειτουργία και την ενίσχυση των οστών.
> Ενάντια στη κακή χοληστερόλη: Το σουσάμι και ο νηστήσιμος χαλβάς αποτελούν καλή πηγή φυτικών ινών, που μειώνουν τα επίπεδα της κακής (LDL) χοληστερόλης στο αίμα και διευκολύνουν την πέψη.
> Εληξίριο νεότητας: Το σουσάμι περιέχει φυσικά αντιοξειδωτικά -λιγνάνες και βιταμίνη Ε- καθώς και σελήνιο, που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των ελεύθερων ριζών, οι οποίες επιταχύνουν τη γήρανση της επιδερμίδας.
Οι ευεργετικές ιδιότητες όλων των προϊόντων που παράγονται με βάση το σουσάμι – ταχίνι, χαλβάς και παστέλι επιβεβαιώθηκαν και επιστημονικά. Δύο παράλληλες έρευνες, οι οποίες μόλις ολοκληρώθηκαν, απέδειξαν ότι το σουσάμι λόγω της βιταμίνης Ε και της δράσης των λιγνανών του (της σησαμινόλης και της σησαμίνης, δύο συστατικών του σησαμόσπορου με αντιοξειδωτικές ιδιότητες που δρουν κατά του γήρατος), διαθέτει σημαντικές αντιγηραντικές και αντιυπερτασικές ιδιότητες.
Η πρώτη έρευνα πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Μικροβιολογίας και Υγιεινής Τροφίμων του τμήματος Γεωπονίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και είχε θέμα «Σουσάμι, ταχίνι, χαλβάς ιδιότητες και Ευεργετικές Δράσεις» και η δεύτερη από το Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων του ΑΠΘ με τίτλο «Χημική Σύσταση και Διατροφική Αξία του Σησαμόσπορου».
Το σουσάμι – ένα προϊόν που οι αρχαίοι Έλληνες όπως και οι υπόλοιποι λαοί της Μεσογείου χρησιμοποιούσαν στην καθημερινή τους διατροφή – βοηθά στην καταπολέμηση της χοληστερίνης, στη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στην πρόληψη του καταρράκτη και στην αντιμετώπιση του διαβήτη. Η συμβολή του χαλβά στην αντιμετώπιση της αρτηριοσκλήρυνσης και στη σωστή λειτουργία του ήπατος είναι επίσης ιδιαιτέρως σημαντική. Συνεπώς, προϊόντα με βάση το σουσάμι. όπως είναι το ταχίνι. ο χαλβάς και το παστέλι διαθέτουν εξίσου ευεργετικές ιδιότητες.
Εξάλλου, αντίστοιχη έρευνα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, του Γενικού Χημείου του Κράτους και της Εταιρείας Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης Βιομηχανίας Τροφίμων (η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα τον Δεκέμβριο του 1999) είχε αναδείξει τη θρεπτική αξία του παστελιού, λόγω των δύο συστατικών του, του σουσαμιού και του μελιού. [1]
Το παστέλι περιέχει μεγάλο ποσοστό πρωτεϊνών και διαιτητικών ινών και παρ’ ότι περιέχει υψηλό ποσοστό λιπιδίων, η χοληστερόλη απουσιάσει. Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα είναι χαμηλά, ενώ περιέχει μονοακόρεστα και πολυακόρεστα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα επικρατούν το λινελαϊκό και το λινολενικό – απαραίτητα λιπαρά οξέα τα οποία ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να συνθέσει αλλά τα προμηθεύεται από τα λιπίδια του φυτικού βασιλείου.
Επίσης, το παστέλι περιέχει πλούσιες ποσότητες ασβεστίου, μαγνησίου» σιδήρου και φωσφόρου. Ο χαλβάς (όπως και το παστέλι), είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την παράδοση και τις διατροφικές συνήθειες του λαού μας σε περιόδους νηστείας, είναι άριστος συνδυασμός πρωτεϊνών, υδατανθράκων και ακόρεστων λιπαρών, σε ιδανικές αναλογίες για τη διατροφή μας. Είναι προϊόν φυσικό και υγιεινό, χωρίς συντηρητικά ή πρόσθετα, διαθέτει πλήθος βιταμινών, μετάλλων, ιχνοστοιχείων και βοηθά στην αποτοξίνωση του οργανισμού.
Ιδιότητες και ευεργετικές δράσεις των προϊόντων με βάση το σουσάμι:
Καταπολεμούν την χοληστερίνη
Ενισχύουν την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
Προλαμβάνουν τον καταρράκτη
Βοηθούν στην αντιμετώπιση του διαβήτη
Καταπολεμούν την υπέρταση
Συντείνουν στην αντιμετώπιση της αρτηριοσκλήρυνσης
Συμβάλλουν στη σωστή λειτουργία του ήπατος
Άρθρο που δημοσιεύτηκε στο EDW HELLAS και στο DIET-WEB
***Από Aliki Alisa  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου